خوابیدن برای یادگیری

استراحت و خواب کافی به عنوان اصل ضروری و نیاز اساسی مغز یادگیرندگان به‌ویژه کودکان و نوجوانان محسوب می‌شود. نتیجه کم‌خوابی، یادگیری نامناسب و سطحی است.

خواب مناسب و کافی برای آدم‌های مختلف، متفاوت است و این‌طور نیست که بگوییم تمام افراد باید به یک میزان ثابت در شبانه‌روز بخوابند. به عبارت بهتر پژوهش‌ها درباره این‌که میزان خواب کافی باید چقدر باشد، هیچ مقدار یکسان و مشابهی را برای افراد مختلف گزارش نکرده‌اند. ممکن است برای شما شش ساعت خواب، کافی باشد و برای دوستتان، هشت ساعت خواب هم کم باشد. نکته مهم و مسئله مهم‌تر از میزان خواب، احساس و باور و تلقین ما قبل از خوابیدن است که به خودمان می‌گوییم برای مثال با شش ساعت خواب، من هر روز صبح، با انرژی عالی و هیجان زیاد بیدار می‌شوم و صبحی عالی و بی‌نظیر را شروع می‌کنم. ممکن است عادت به هشت ساعت خواب داشته باشیم؛ در این صورت چنانچه شب با خودمان بگوییم «وای قراره هفت ساعت بخوابم»، در این حالت، صبح با کسلی و خواب‌آلودگی بیدار می‌شویم.

با وجود این، آنچه بسیاری از پژوهش‌ها بر آن تأکید می‌کنند اینست که برای افزایش سطح انرژی‌مان باید به میزان کافی بخوابیم و برای آن اهمیت ویژه‌ای قائل شویم. خواب، فونداسیون و پایه انرژیتان است. چنانچه به قدر کافی نخوابید، با کارایی ضعیفی شروع خواهید کرد.

من فقط دو ساعت خواب برام کافیه

بعضی از افراد ادعا می‌کنند با چهار‌ساعت یا سه‌ساعت یا کمتر، بهتر کار می‌کنند، پژوهش‌ها نشان می‌دهد آن‌ها با این کار به خودشان آسیب می‌زنند. به طور معمول و در حالت میانگین، چنانچه قصد دارید به مدت طولانی سرحال و قبراق باشید، هفت تا هشت ساعت خواب، کاملاً اجباری و ضروری است. آزمایشی جالب نشان داد که محرومیت از خواب، موجب کاهش مداوم عملکرد ذهنی می‌شود؛ هرچند خود افراد احساس کنند اوضاع‌واحوالشان خوب است.

شب‌ها تا دیروقت بیدارم، نمی‌تونم سرشب بخوابم

شاید بگویید برنامه کاری و خانوادگی و شغلی من به‌گونه‌ایست که باید شب‌ها تا دیروقت بیدار بمانم یا این‌که عادت ندارم شب‌ها زود بخوابم و از طرفی در طول روز هم نمی‌توانم بخوابم. چنانچه فرصت کمتری برای خوابیدن در طول شبانه‌روز دارید، از چرت‌زدن غافل نشوید. هرچند چرت‌زدن ممکن است حس تنبلی ایجاد کند؛‌ اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد مزایای شناختی متنوعی به همراه دارد. این موضوع به ویژه در زمان یادگیری مصداق بیشتری دارد؛ زیرا انفجار خواب کوتاه‌مدت می‌تواند به حافظه کمک کند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد به‌ طور قطع، چرت‌زدن، نوعی قدرت و توانمندی محسوب می‌شود. وقتی به طور طبیعی خسته شده‌اید، چرتی کوتاه می‌تواند شما را برای کار در بعدازظهر آماده کند. حتی چنانچه در سازمانی کار می‌کنید که با چرت‌زدن مخالف است، شما می‌توانید بخشی از زمان ناهار یا گفت‌وگو با همکاران را برای استراحتی سریع استفاده کنید.

نکته مهم و اساسی اینست که یاد بگیریم چگونه به مدتی کوتاه چرت‌ بزنیم. چرت‌های بسیاری از افراد بیش از اندازه طولانی است و آن‌‌ها در خوابی عمیق فرو می‌روند؛‌ درنتیجه موجب می‌شود آن‌ها حتی وقتی بیدار می‌شوند، احساس گیجی و سستی بیشتری کنند؛ البته حتی این نوع چرت‌ها هم بعد از این‌که سستی اولیه از بین رفت، مزایایی به همراه دارد. بهتر است از زنگ هشدار استفاده کنید تا چرت سریع و کوتاه شما به خوابی طولانی تبدیل نشود.

برگرفته از کتاب «مولتی‌ویتامین یادگیری» نوشته دکتر مجید نعیم‌یاوری