شهریور
مقالهها
انگیزه، عامل حرکت یا حرکت عامل انگیزه
انگیزه برای مطالعه
دو نفر با ویژگیهای زیر را تصور کنید:
فرد نخست کسی است که هر هفته دستکم یک عنوان کتاب مطالعه میکند؛ ولی نفر دوم کسی است که سالی یک کتاب هم به زور تمام میکند. به نظر شما کدام یک از این دو نفر، انگیزه بیشتری برای مطالعه دارد؟
یا دو نفر را فرض کنید که قرار است کتابی را مطالعه کنند. اولی بلافاصله اقدام میکند و بیش از نیمی از کتاب را در زمانی اندک با دقت و توجه مطالعه میکند. دومی در همان زمان، فقط یک صفحه را بیشتر نخوانده است. به نظر شما کدام یک از این دو نفر انگیزه بیشتری برای تمامکردن کتاب دارد؟
اقدام برای مطالعه
برخی صاحبنظران با مثالهایی از این دست، نتیجه میگیرند برای اینکه انگیزه هر کاری در ما ایجاد شود، نباید منتظر بمانیم تا از غیب دستوری صادر شود یا کسی بیاید و هلمان دهد؛ بلکه راهش اینست که اقدام کنیم و تأکید میکنند تا وقتی کاری را شروع نکنیم؛ تا وقتی کتابی را باز نکنیم و مطالعه نکنیم، قرار نیست انگیزه انجام کار یا انگیزه مطالعهکردن در ما ایجاد شود. همچنین در ادامه برای ایجاد انگیزه برای مطالعه اینگونه مطرح میکنند که چنانچه تازهکاریم، نیازی نیست یک کتاب را در یک روز یا یک هفته تمام کنیم. نخست یک فصل یا یک صفحه یا حتی یک سطر را مطالعه کنیم، در طول مسیر، انگیزه مطالعه در ما بیشتر و بیشتر میشود.
انگیزهبخشی به دیگران
اما موضوع دیگری که در این باره مطرح میشود انگیزهبخشی به دیگران است. چگونه میتوانیم به دیگران انگیزه بدهیم که کارشان را به نحو بهتری انجام دهند؟ پدر و مادری که دغدغه آینده فرزندانشان را دارند، چگونه میتوانند انگیزه درسخواندن را در آنها افزایش دهند؟ مدیر یا رئیس شرکت چگونه میتواند انگیزه کارکردن بهتر و بیشتر را در کارکنانش افزایش دهد؟
دنیل پینگ و موضوع انگیزه
دنیل پینک در سخنرانی مشهورش در تد با موضوع انگیزش، دو نوع انگیزه را معرفی میکند:
انگیزههای درونی: آنچه از درون شما میجوشد و شما را به انجام کاری یا پرهیز از آن تشویق میکند.
انگیزههای بـیرونـی: مشوّقهایی از بیرون که انسان را به انجام کاری وادار میکنند که انسانها بر مبنای آن تصمیم به انجام کاری یا کنار گذاشتناش میگیرند.
وی در ادامه تأکید میکند که انگیزش بیرونی بر پایه هویج شیرین برای فریبدادن و چماق تیز برای تهدیدکردن،در دنیای حاضر جوابگو نیست.
تصور بسیاری از ما اینست برای اینکه افراد بهتر کار کنند باید جایزه، اضافهکار، تشویق، کمیسیون و پورسانت و… در نظر گرفته شود؛ اما پژوهشها نشان میدهد این موضوع صحت ندارد؛ بلکه در بسیاری از مواقع، برعکس عمل میکند.
آقای پینک در سخنرانی خود نیز با اشاره به این موضوع تأکید میکند جایزه و مشوقهای مالی به عنوان محرکهای بیرونی برای کارهایی که نیازمند تفکر و خلاقیت هستند، نهتنها مفید و موثر نیست که کارایی کلی را نیز کاهش میدهد. مشوقهای مالی فقط برای کارهایی که ساده و نتیجهاش مشخص و محدود باشد، موثر است؛ یعنی جایزه، ذهن و دید را محدود میکند و در نتیجه برای تسریع در حل کارهای نیازمند خلاقیت و تفکر نمیتواند موثر باشد.
وی در ادامه بیان میکند این رویه غلط سالهاست که اجرا میشود؛ یعنی ما شرط و مشوّق بیرونی برای افراد تعیین میکنیم و اینگونه القا میکنیم که چنانچه این کار انجام شود، آنگاه این جایزه را دریافت میکنید؛ همان سیاست چماق و هویج. دن پینک تأکید میکند که در برخی از کارها این رویه جواب داده اما نسبت به کل، بیاثر است.
دن پینک معتقد است جایزهها ذاتاً ذهن را متمرکز به هدف میکنند و به همین دلیل ممکن است ما به آن هدف برسیم، اما در دنیای پیچیده و پرچالش امروز نمیتوانیم فقط روی آن هدف چشم دوخته و از بقیه محیط و عوامل چشمپوشی کنیم؛ چرا که بسیاری از علل موفقیتِ ما در محیط قرار دارند.
او با اشاره به کارهای روزمره، مناسب برای نیمکره چپ مغز و کارهای خلاقانه، مرتبط با نیمکره راستِ مغز بیان میکند که بسیاری از کارها و چالشهای امروز زندگی ما راهحلهایی خلاقانه احتیاج دارند و پیششرطها و مشوّقهای بیرونی که با «اگرآنگاه» گره خوردهاند، کارساز نخواهند بود و این یک حقیقت است.
دن پینک در نهایت جمعبندی میکند که اشتباه را تکرار نکنیم یعنی افراد را با هویج تشویق نکرده یا با چماق تیز تهدید نکنیم. ما به راهحلی کاملاً جدید نیازمندیم، ایشان به یافتهها و راهحلهای جدید دانشمندان اشاره میکند که بر پایه انگیزه ذهنی است و اینکه انگیزههای بیرونی مانند سیستم پاداشدهی، اگر هم موثر باشند، بسیار محدود هستند و همهجا کارایی ندارند. پاداشهای «اگرآنگاه» در اغلب موارد خلاقیت را نابود میکنند. راز کارایی مطلوب در پاداش و جزا نیست؛ بلکه در آن محرک درونی است، محرکی که کارها را برای خودمان انجام دهیم.
چنانچه برای افزایش انگیزه کاری و شغلی به دنبال شغلی متناسب با سطح هوشی خود هستید، همین حالا دوره صوتی «پیتزای هوش» را از بخش محصولهای یادگیری دریافت کنید.
همچنین میتوانید دورهها و محصولهای زیر را نیز مشاهده کنید:
دوره غیرحضوری «تقویت حافظه و تمرکزافزایی»
دوره غیرحضوری «روش مطالعه صحیح و یادگیری سریع»
